Jugoslovenska Narodna Armija – JNA (1941-1991) - ukratko

Jugoslavija je bila uređena kao socijalistička samoupravna zajednica. Kao takva, imala je i svoju armiju. Ona se zvala Jugoslavenska Narodna Armija (JNA). 6. Aprila 1941. godine fašisti su napali na Jugoslaviju. Za samo 12 dana potpuno su razbili slabo organiziranu kraljevsku vojsku, čije je vodstvo brzo kapituliralo. Neprijatelji su okupirali zemlju. Stanovništvo su na zvjerski način ubijali i odvodili u logore, a sela palili i rušili.

Tih dana je Komunistička partija postala jedina nada porobljenih ljudi, na čiji su se poziv okupili i digli u borbu protiv okupatora. U junu 1941. Godine oformljen je glavni štab Narodnooslobodilačkih partizanskih odreda Jugoslavije čime je započelo formiranje Jugoslovenske Narodne Armije (JNA). Prvi počeci su se ogledali u malim oružanim grupama s gerilskim načinom ratovanja, zbog čega su nazvani partizanskim grupama i odredima (Partizani). Svim partizanskim snagama rukovodio je Vrhovni štab, kome je na čelu bio vrhovni komandant Josip Broz Tito.


Kako se širio ustanak i raslo iskustvo počele su se osnivati veće i bolje organizirane vojne jedinice. Tako je 22. Decembra 1941. Godine na trgu u malome mjesto Rudo, u istočnoj Bosni, postrojili borci nekoliko partizanskih odreda, a koji su po odluci Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije (CK KPJ) ušli u sastav prve brigade Narodnooslobodilačke vojske. Tako je počelo stvaranje redovite narodne armije. Do kraja 1941. Godine u partizanskim se redovima borilo 80 000 boraca, a na kraju rata, dobro naoružana Jugoslovenska armija brojila je oko 800 000 vojnika, oficira i podoficira. Isprva se protiv neprijatelja borila njegovim oružjem, koje mu je otimala u ratnim okršajima, neznatan dio je dobivala iz radionica na oslobođenom području i od saveznika, a 1941. Godine i iz tvornice municije u Užicu. Do kraja rata JNA je izrasla u respektabilnu vojnu silu koja je zajedno s savezničkim snagama porazila sile osovine.

Nakon rata oružane snage SFRJ sastojale su se od Jugoslovenske narodne armije i od Teritorijalne obrane. Njima su se prema planovima u slučaju rata trebali pridružiti svi ostali građani organizirani u posebne odbrambene jedinice.

Jugoslovenska narodna armija je bio najbolje naoružan i obučen dio oružanih snaga SFRJ. Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije (NOVJ) dobila je 1. Marta 1945. Godine naziv Jugoslovenska armija (JA) a 22. Decembra 1951. Godine preimenovana je u Jugoslovenska narodna armija – JNA. Svi građani koji su bili vojnosposobni bili su dužni odslužiti vojni rok. Žene su mogle samo biti pozvane da vrše neke pomoćne službe u JNA. Obveznici su se upućivali na odsluženje vojnog roka kad navrše 19. Godinu života, a isto se moglo odgoditi do navršene 27. Godine života zbog studija ili drugog školovanja.

Svi vojnici su nosili propisane uniforme. Kopnena vojska je imala uniforme sivomaslinaste boje, a mornarica i zrakoplovstvo modre uniforme. JNA se sastoji od Kopnene vojske (KoV), ratnog zrakoplovstva (RZ) i Protuzračne obrane (PZO) te od Ratne mornarice (RM). JNA je imala razne rodove i službe. Rodovi su bili: pješadija, artiljerija, oklopne jedinice, avijacija, pomorstvo, inženjerija, konjica i jedinice za vezu.  Službe su bile: tehnička, zrakoplovno-tehnička, sanitetska, intendantska, veterinarska, prometna, građevinska, pravna, geodetska, financijska, administrativna i muzička. Pješadija je bila naoružana puškama, automatima, bombama, mitraljezima, topovima i minobacačima. U sastav artiljerije su ulazili topovi i haubice. Dok su ostali rodovi imali i tenkove i rakete.

Ratno zrakoplovstvo je raspolagalo avionima (izviđačima, bombarderima i lovcima) koji su bili naoružani mitraljezima, topovima maloga kalibra. Također, zrakoplovstvo je raspolagalo i helikopterima. Ratna mornarica je u svom arsenalu imala ratne brodove i podmornice kao i druga plovila. Oni su bili naoružani topovima za borbu protiv neprijateljskih brodova, podmornica, aviona i obalnih utvrda.

U sastav JNA ulazile su i granične jedinice, koje su čuvale granice zemlje. U JNA najveću svetinju je predstavljala zastava. Ona nikad nije smjela pasti neprijatelju u ruke. JNA je s vremena na vrijeme, kako bi pokazala svoju vojnu moć organizirala vojne vježbe i manevre. Na njima su sudjelovali svi rodovi vojske i sve službe.

ČINOVI U JNA
U JNA su postojali slijedeći činovi:

VOJNIČKI ČINOVI U JNA

Za vojnike: razvodnik i desetar;

PODOFICIRSKI ČINOVI U JNA

Za podoficire: vodnik, vodnik I klase, stariji vodnik, stariji vodnik I klase i zastavnik

OFICIRI U KOPNENOJ VOJSCI I ZRAKOPLOVSTVU

Niži oficiri: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan I klase
Viši oficiri: major, potpukovnik i pukovnik
OFICIRI U MORNARICI

Niži oficiri: potporučnik, poručnik korvete, poručnik fregate, poručnik bojnog broda
Viši oficiri: kapetan korvete, kapetan fregate, kapetan bojnog broda
GENERALSKI I ADMIRALSKI ČINOVI U JNA

Generalski činovi JNA su bili: general-major, general-potpukovnik, general-pukovnik, general armije, general
Admiralski činovi JNA su bili: kontraadmiral, viceadmiral, admiral, admiral flote.
Najviši položaj u JNA je bio maršal. Vrhovni je komandant JNA i maršal Jugoslavije bio Josip Broz Tito. Činovi oficira označavaju se zvjezdicama na naramenicama bluze, šinjela, dolamice i ogrtača. Oficiri na reverima su nosili još i romb odgovarajuče boje uokviren zlatnom trakom. Svi pripadnici JNA su na kapama nosili  crvenu petokraku. Oficiri i podoficiri su se školovali u posebnim vojnim školama i akademijama kojih je bio veći broj. Kad vojnici nisu bili na terenu, boravili su u kasarnama.

Izvor: http://www.specijalac.net/4386/jugoslovenska-narodna-armija-jna-1941-1991.html