Kovač i Azem bili su samo dio Drugog odjeljenja Drugog voda Prve čete Prvog pješadijskog bataljona, koji je bio dio tadašnje Devete armijske oblasti. Velika vojska bila, pa i termini složeni i rogobatni. U mariborskoj kasarni vojni rok najviše su služili Srbi, bilo je i Crnogoraca, u stopu su ih pratili Hrvati i Muslimani, nešto Slovenaca, Makedonaca, i poneki Albanac. Kao i većina drugih, i ova jedinica bila je SFRJ u malom.
Između Kovača i njegovog druga iz vojske Azema danas stoje tri decenije, godine ratova, splet životnih puteva koji su ih odveli u sasvim različitim pravcima. Velika Jugoslavija otišla je u istoriju, četvrta po snazi evropska armija odavno ne postoji, a bratstvo i jedinstvo završilo je u ognju rata. Uspomene iz JNA, osim na vojničkim fotografijama, nekako, kao za inat, nastavile su da žive u pamćenju običnih ljudi iz svih jugoslovenskih republika.
“Azem je tragao za mojom adresom i ko zna kojim putevima je došao do nje. Čuli smo se potom i telefonom”, prepričava Kovač detalje kontakta sa drugom iz Armije. “Od devedesetih živi u Diseldorfu, ima tri sina, srpski jedva natuca, ali i dalje pamti kako smo popadali na nekakvim manevrima na poligonu “Slunj”. Na Kosovo, kaže, rijetko dolazi, ali hoće da se vidimo.”
Vojničke priče i danas su sastavni dio svakog susreta klasa bivše vojske, bez obzira na to da li se on dogodio u Beogradu, Skoplju, Zagrebu, Dubrovniku, Ljubljani, Podgorici ili Sarajevu. I važnije od toga, vojnički dani pod petokrakom gotovo su jedina tema oko koje Srbi, Hrvati, Bosanci, Slovenci, Makedonci i Albanci mogu da vode tolerantan i miroljubiv razgovor.
Da se, uprkos svim nevoljama kroz koje je prošao Balkan, (najmanje) jednogodišnjeg vojnog roka u JNA sa nostalgijom sjećaju nekadašnji regruti od Vardara pa do Triglava svjedoče stotine internet-sajtova i foruma gdje nekadašnji “gušteri”, “kajle”, “džombe” iz svih republika objavljuju svoje vojničke fotografije, prepričavaju anegdote, prisjećaju se starješina, tragaju za drugovima … Samo na jednom od najposjećenijih internet-sajtova registrovano je više hiljada članova.
Vojnici koji su polagali “svečanu obavezu” da će “razvijati bratstvo i jedinstvo svih naroda i narodnosti” mnogo više od teksta zakletve JNA danas pamte sanjivost na straži, prznicu iz Nikšića iz drugog voda, povučenog Slovenca Tonija iz Kopra ili pivo, kombinovano sa napolitankama, popijeno u kantini. Već prvih dana trebalo se navići na grubu uniformu, nestabilnu kapu “titovku”, rijetka kupanja i još rjeđa odsustva.
Ispit zrelosti
Služenje vojske u mnogim dijelovima Jugoslavije smatralo se ispitom zrelosti, pa su momci ispraćani uz prave svetkovine. Vojnički dani donosili su upoznavanje sa vršnjacima iz najudaljenijih krajeva tadašnje velike države, ali i za mnoge prvo ozbiljno odsustvovanje iz roditeljskog doma.
Skraćenice i značenje
Niz skraćenica bile su zaštitni znak Armije. Vojnici su u “askari” jeli SDO, ili suhi dnevni obrok, puške su se čistile uz pomoć “deterdžentskog razlagača naslaga čađi”, mnogo poznatijeg kao drnČ, a pikavce su skupljali na komandu KKR, što je značilo kanta-krug-rešetka.
Nema komentara:
Objavi komentar